Θυμιανά Μόστρα
Την Τυρίνη Κυριακή το χωριό των Θυμιανών «φοράει τα καλά του» για την λεγόμενη Μόστρα!
Μεγάλοι – παιδιά, ντυμένοι Βρακάδες και Πειρατές, ξεκινούν το πρωί από τα ξωκκλήσια του Αγίου Δημητρίου Κτιστών και του Αγίου Ιωάννη Στενακούσων, αφού παρακολουθήσουν τη λειτουργία και αποδώσουν φόρο τιμής στους νεκρούς, κατεβαίνουν χορεύοντας το «Ταλίμι» προς το χωριό.
Στην πλατεία Βουρνού τα σινάφια συναντιούνται και ενωμένους τους υποδεχόμαστε στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται, για να δει την αναπαράσταση της ηρωικής εκείνης μάχης, να ακούσει τα χτυπήματα των σπαθιών και τις πολεμικές ιαχές των μαχητών. Η μουσική συνοδεία είναι ζωηρή, δυναμική και αφυπνιστική και ο ρυθμός της, τους συνεπαίρνει όλους.
ΑΓΑΣ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΑ
Την μέρα της καθαράς Δευτέρας τώρα στην πλατεία κάποιων χωριών γίνεται η γιορτή του Αγά, ένα έθιμο όπου οι ρίζες του ξεκινούν από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και πιο συγκεκριμένα περίπου 1830 με 1840.
Αυτή η γιορτή γίνεται σε συγκεκριμένα χωριά της Χίου, στα Νοτιόχωρα ή αλλιώς Μαστιχοχώρια (εκεί που παράγεται η μαστίχα) Μεστά, Λιθί, Ελάτα και Ολύμποι.
Ο Αγάς Σακίζ Εμίνης ήταν ένας Τούρκος πασάς που διοικούσε αυτά τα χωριά και είχε τον αυστηρό έλεγχο του μονοπωλίου της Μαστίχας επιβάλλοντας σκληρές ποινές σε όσους χωρικούς παρανομούσαν κατά την παραγωγή και δίκαζε και καταδίκαζε σύμφωνα με το δικό του συμφέρον. Η αγανάκτηση των χωρικών γι’αυτή την αδικία οδήγησε στο να αρχίσουν να σατιρίζουν τα παθήματα τους.
Έτσι κάθε Καθαρή Δευτέρα ένας χωρικός ντύνεται Αγάς και κάποιοι άλλοι το επιτελείο του και αρχίζουν να δικάζουν με σκωπτικό τρόπο τόσο τους ντόπιους όσο και τους ξένους που έχουν παρευρεθεί εκεί. Η εμπειρία αυτή είναι μοναδική καθώς δεν λείπει το χιούμορ και ειδικά η σάτιρα είναι ένα από τα βασικά στοιχεία. Όσοι περαστικοί βρεθούν εκεί εννοείται πως δικάζονται και αυτοί και πληρώνουν ένα συμβολικό πρόστιμο ανάλογα με «την παρανομία» που έχουν κάνει (κατατίθεται στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού). Κάτι που είναι εξαιρετικό!
Δεν υπάρχει ντροπή, και όλοι νιώθουν άνετα όταν βρεθούν μπροστά στον Αγά για να δικαστούν, τα εύστοχα δε σχόλια του Αγά προς τον κατηγορούμενο δεν είναι λίγες οι φορές που προκαλούν ακόμα περισσότερο γέλιο τόσο στον κατηγορούμενο όσο και στον Αγά.
Στο έθιμο, όπως και στα περισσότερα αποκριάτικα έθιμα, έχουν προστεθεί και Διονυσιακά στοιχεία, μασκαρέματα και σατυρικά τραγούδια, ενώ στο τέλος της ημέρας, ο Αγάς οδηγείται στην πυρά. Εννοείται πως δεν τελειώνει έτσι αυτή η γιορτή, αφού τιμωρηθούν όλοι όσοι παρανόμησαν,, αφού πληρώσουν τα πρόστιμα που τους αναλογούν ακολουθεί το πανηγύρι με τραγούδια χορούς και πολύ γλέντι (ειδικά αν το επιτρέπει ο καιρός το γλέντι δεν σταματά ποτέ)! Είναι μια εμπειρία που σίγουρα θα μείνει στο μυαλό του επισκέπτη!
Καρκαλούσες Πυργί
Στο Πυργί αναβιώνουν οι «Καρκαλούσες», την Κυριακή της Τυρινής, με απογευματινή παρέλαση με αυτοσχέδια άρματα και καρναβαλιστές ντυμένους με ετερόκλητες αστείες φορεσιές , αντί για μάσκα καλύπτουν το πρόσωπο με λεπτό μαντήλι (τουλουπάνι). Μετά την παρέλαση καταλήγουν στην πλατεία, όπου χορεύουν τον «Διπλό» ανταλλάσοντας δίστιχα με σκωπτικό χαρακτήρα.
Εθιμο του Διπλού Βολισσός
Το έθιμο του Διπλού αναβιώνει κάθε χρόνο στο κεφαλοχώρι των βορειοχώρων, την πανέμορφη Βολισσό. Όπως συνηθιζόταν από τα πολύ παλιά χρόνια, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, όπου τα γλέντια απογειώνονταν, ανθρώπινες «διπλές» αλυσίδες, με πλεγμένα χέρια, ξεκινούσαν να τραγουδάνε από όλες τις συνοικίες του χωριού και κατέληγαν στην κεντρική πλατεία σχηματίζοντας μια πολύ μεγάλη αλυσίδα, όπου ο πρώτος του χορού τραγουδούσε ένα στίχο τον οποίο επαναλάμβαναν στη συνέχεια όλοι οι υπόλοιποι μαζί.
